André van der Zande werd in 2022 op verzoek van de Minister voor Natuur en Stikstof, Christianne van der Wal-Zeggelink, voorgedragen als voorzitter van het Natuurinclusief Nationaal Overleg (NiNo). Een logisch vervolg op een werkend leven in de groene hoek. Van der Zande was voorheen directeur-generaal van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en secretaris-generaal van het ministerie van LNV.  Van der Zande was ook lid van de Commissie Verkenning Nationale Parken. Deze commissie die onder leiding van Prof. mr. Pieter van Vollenhoven stond, onderzocht welke gebieden in Nederland internationaal onderscheidend zijn op het vlak van natuur, landschap en cultuurhistorie.

Gemengd erfgoed
Volgens Van der Zande is er een goede vernieuwingsimpuls gekomen voor de nationale parken, die langzaam maar zeker door de parkenwereld wordt omarmd, al vindt Van der Zande de IUCN criteria wat mensonvriendelijk: “In andere landen trekken ze zich er minder van aan, en toch hebben ze heel succesvolle parken. In de Commissie Van Vollenhoven heb ik gepleit voor het gebruik van de Unesco criteria voor het gemengde erfgoed. Dit zou voor Europa en Nederland in het bijzonder bij uitstek geschikt zijn. In Nederland hebben wij daar heel goede voorbeelden van in Van Gogh, Hollandse Duinen en Maasduinen”.

Yin en Yang
Dat de Nederlandse nationale parken een zeer belangrijke rol kunnen spelen in de ontwikkeling naar een meer natuurinclusieve samenleving leidt volgens Van der Zande geen twijfel: “Voor het tijdschrift Landschap schrijf ik een artikel over het fenomeen nationale landschappen 3.0. Mijn pleidooi  is niet alleen voor een natuurinclusieve samenleving, maar ook een mensinclusieve natuur, een yin en yang van beide kanten dus.” Van der Zande heeft een boodschap aan de bouwwereld, aan de infrastructuurwereld en de energiewereld, die veel meer natuurinclusief zouden moeten handelen, denken en besluiten. Tegelijkertijd vindt Van der Zande dat de natuurwereld meer mensinclusief moet worden: “Natuur heeft een intrinsieke waarde en dat is wat in de natuurwereld heel erg centraal staat. Tegelijkertijd heeft natuur ook allerlei functies voor de mensheid en voor de samenleving, de zogenaamde natuurdiensten. De betekenis van natuur voor gezondheid, goed water, een gezonde bodem. Zaken die van levensbelang zijn, dat heeft veel te weinig aandacht. Juist in die mensinclusieve natuur kunnen de parken een belangrijke rol spelen.”

Vanuit  zijn achtergrond bij het Zuid-Hollands Landschap heeft Van der Zande veel kennis van Hollandse Duinen: “Het Haagse Bos ligt midden in de stad en is toch het startpunt van de Hollandse Duinen. Dit staaft mijn pleidooi om natuur weer terug in het hart van de samenleving te brengen. In mijn tijd bij Wetlands Internationaal bezigden wij de slogan "Use them or lose them; kijk niet alleen wat jij voor de natuur kunt doen, maar ook wat de natuur voor de mens kan doen, we moeten ons meer richten op die wederkerigheid". 

Wederkerigheid
De belangrijkste verdiensten van een natuurinclusieve aanpak in de nationale parken is dat het de  natuur dichter bij de burger brengt en dat het voor de parken zelf ook inkomsten  kan opleveren, vindt André van der Zande. “Je doet jezelf als park te kort als je alles wat maar lijkt op benutting uitsluit. Veel mooie projecten in het rivierengebied zijn aangelegd met grind- en zandwinning, die toch nodig waren voor de hoogwaterveiligheid van de rivieren. Hoogwaterveiligheid en doorstroomprofielen gingen samen op met natuur, maar er was ook een buitengewoon goed verdienmodel voor de hele inrichting van nieuwe natuur.

Lef
Een voorbeeldrol speelt Hollandse Duinen volgens  Van der Zande: “Zij hebben het lef om tot in het hart van Den Haag de echte landschappelijke samenhang te kiezen van het strandwallenlandschap, en de bollengrond- discussies niet uit de weg te gaan, omdat die er in essentie toch bij horen. Zo krijgen zij ook gemeenten, gemeentelijk groen en cultuurinstellingen mee. Met onze schilderkunst zijn we wereldberoemd geworden met het strandwallen landschap van Den Haag. Laten we die link met cultuur en kunst weer herstellen en vasthouden. Ik vind het hartverwarmend dat gemeentes de lead nemen, ze gaan er voor.”

Beloftevol concept
Per 1 juni draagt Van der Zande het stokje over bij Natuurinclusief. De mijlpaal van de Agenda 2.0 is bereikt, alle overheden hebben er op gereageerd. Van der Zande: “Aan mijn opvolger zou ik willen meegeven: kijk niet alleen naar de tien domeinen uit de agenda, maar ook naar categorieën zoals nationale parken die meewillen in de gedachte van natuurinclusief. De groen-blauwe dooradering en het Aanvalsplan Landschap zie ik als een beloftevol concept voor de agenda, maar ook de nationale parken. Blijf daarin investeren en blijf de koplopers steunen als ze hulp nodig hebben.”

Het bourgondische leven
Van der Zande: Ik hou van het goede leven, van hoog open landschappen. Daarom zou ik in mijn vrije tijd op zoek gaan naar een park waar wat te genieten valt qua natuur, consumptie en cultuur. De Maasduinen is goed op weg met een mensinclusieve natuur in en rondom het nationaal park. En Limburg is bourgondisch! Dat sluit goed aan bij mijn bourgondische behoeftes Minister Veerman zei altijd: “Natuur gaat niet alleen om schoonheid, maar ook om het goede leven. Het goede leven is meer dan alleen plant en dier en dat is ook hoe je met elkaar in sociaal verband het leven viert. Dat is voor mij ook erg belangrijk.