Naast de Nationale Parken Vlaanderen komen er ook Landschapsparken. Het agentschap Natuur en Bos en de Vlaamse landmaatschappij van de Vlaamse Overheid schreef hiervoor een wedstrijd uit en is momenteel bezig met het maken van een wetsvoorstel waarmee de organisatie, governance en financiering van de parken wordt geregeld. 

Wat een mooie initiatief, deze wedstrijd voor Nationale Parken en Nationale Landschappen. Vertel!
"Wij hebben een open oproep georganiseerd: coalities die de wens hebben om het statuut van Nationaal Park te krijgen kunnen tot 15 september aanstaande een conceptnota indienen. Als die kwalitatief voldoende is, krijgen deze coalities € 100.000,- voor de uitwerking ervan in een masterplan (met een scope van 20 jaar) en een uitvoeringsplan (scope 5 jaar). In 2023 volgt uiteindelijk al dan niet toekenning van de status Nationaal Park Vlaanderen of Landschapspark. Het is de bedoeling dat gebiedscoalities, bestaande uit overheidspartijen als het gewest, provincies en gemeenten samen met natuurorganisaties en particuliere grondeigenaren voorstellen aandragen. Kandidaat parken die op de short list terecht komen, krijgen de subsidie om de masterplannen te maken. Op basis van die plannen zal de jury voor een tweede maal een besluit nemen of een park al dan niet een statuut krijgt. 
Met deze oproep beperken wij ons tot Vlaanderen. Al is het wel erg leuk om te zien dat er door ons initiatief nu ook grote belangstelling is in Wallonië voor een dergelijk traject, waarin ze gelijkaardige criteria willen toepassen als de onze." 

Jullie werken aan twee statuten: Nationaal Park en Landschapspark. Wat is het verschil en wat zijn de overeenkomsten?
"De twee statuten waar nu een oproep voor loopt zijn die voor het Nationaal Park Vlaanderen en voor het Landschapspark. Deze 2 nieuwe Vlaamse gebiedserkenningen krijgen samen met de Unesco gebiedsstatuten voor geoparken en biosfeergebieden de verzamelnaam Vlaamse Parken, een beetje naar analogie met de Swiss Parks. Een Nationaal Park Vlaanderen moet voldoen aan de IUCN criteria 2 en 5. Hier ligt de nadruk op biodiversiteit en natuur. 
Het tweede statuut waaraan wij werken is het Landschapspark, dat moet voldoen aan het IUCN criterium 5, 
protected landscape, met de nadruk op multifunctionaliteit en de kwaliteit van het landschap ontstaan na een lange wisselwerking tussen mens en natuur." 

Wat is de reden dat jullie dit zo regelen? Welke discussie vermijdt u met het richten op twee soorten parken/statuten? 
"Het is niet zo zeer het vermijden van een discussie, maar eerder honoreren van bepaalde kwaliteiten van gebieden, die een bepaald intrinsieke landschapskwaliteit hebben. Bijvoorbeeld de Voerstreek of de Vlaamse Ardennen. Beide van enorme kwaliteit, maar geen potentieel om door te groeien naar een NP Vlaanderen, omdat het landschap meerdere functies heeft. Landbouw is hier heel  belangrijk en er liggen heel wat dorpskernen in. Je hebt hier niet de robuustheid qua natuur die je verwacht van een NP Vlaanderen. Vandaar het idee om naast de categorie Nationale Parken Vlaanderen ook een categorie Nationaal Landschapspark in het leven te roepen. Deze categorie heeft even goed internationale uitstraling is, met kwalitatief hoogstaande natuurkernen  en bovendien een soort streekmotor voor regionale ontwikkeling. Echter, de kwaliteiten liggen eerder op het multifunctionele dan de donkergroene robuustheid, die voldoende massief is en die een uitstraling heeft van een nationaal park. We willen voorkomen dat gebieden zich kandideren voor Nationaal Park terwijl ze eigenlijk beter uit de verf komen als Landschapspark. 
Concreet: wij vragen voor een Nationaal Park een instap aan natuurkern van 5000 ha waarvan er minstens één kern van minimaal 3000 ha. aaneensluitend moet zijn. In Vlaanderen bestaan er zo geen 20 gebieden, dus de mogelijkheden zijn beperkt. Het was ook de insteek van de oproep om de lat heel hoog te leggen. Zodanig dat er geen inflatie komt van Nationale Parken of Landschapsparken; het moet echt een kwaliteitslabel zijn voor een handvol gebieden." 

Wat heeft Vlaanderen geleerd van de Nederlandse ontwikkelingen? Wat heeft u wel en wat heeft u niet overgenomen?
"Uiteraard hebben wij vergelijkend onderzoek gedaan bij de ons omringende landen en ik heb vrij snel contact gelegd met Janneke van Montfort en het Nationale Parken Bureau. Uit deze gesprekken en de adviesopdracht aan Wageningen University Research en aan Wing kwamen heel wat best practices en do’s en dont’s naar voren. Net als Nederland kiezen wij ook voor een mengvorm van de IUCN categoriën 2 en 5. Wat wij ook inspirerend vonden, analoog aan de biosfeergebieden, is het werken met zonering. Die hebben wij ook aangebracht in onze criteria voor de nationale parken. Wij hebben voor elk van de nationale parken een groei voor ogen van 5.000 naar 10.000 ha over een periode van 10 tot 20 jaar. Die groei vangen wij op in de zone voor natuurontwikkeling. En de ruimere zone, de zone voor ‘omgevend landschap’ is een multifunctionele bufferende functie met landbouw, grote recreatieve infrastructuur zoals onthaalzones of zoals jullie het noemen entrees. Toeristisch recreatieve verbindingen, zeg maar de iets hardere elementen die een nationaal park toch wel nodig heeft, krijgen hier een plaats. 
Jullie parkenbureau was voor ons een good practice. En wij zagen dit ook terugkomen bij de andere landen waar wij hebben gekeken. Wij zijn nu ook een Vlaams Parken Bureau aan het oprichten. Het Vlaamse Parken Bureau, zoals het gaat heten, wordt een samenwerkingsverband tussen verschillende Vlaamse overheidsinstanties. 

Niet overgenomen, maar wel heel leerzaam is jullie governance en financiering. Wij hebben uit de Nederlandse situatie begrepen dat wij dit onderdeel goed moeten regelen met voldoende middelen en personeel voor de parken. Wij gaan dit ook wettelijk verankeren. En anders dan in Nederland hebben wij resoluut gekozen voor een harde grens die duidelijk aangeeft waar het landschapspark begint en waar het eindigt.

Wat is de rol van de Vlaamse overheid zowel in de aanwijzing van de gebieden als in het beschermen ervan? 
"Wij gaan een wet maken, die de statuten vastlegt en de criteria definieert van de Nationale Parken Vlaanderen en de Landschapsparken. Ook wordt de procedure om tot een Nationaal Park of een Landschapspark te komen vastgelegd. Ten slotte wordt hierin ook de rol van het Vlaams Parken Bureau gedefinieerd. 
In Vlaanderen hebben wij ervoor gekozen, omdat het toch vooral Vlaams beleid is, de financiering van de Vlaamse parken en de landschapsparken te organiseren met geld van de Vlaamse overheid. Hierbij zorgen wij ervoor dat het geld niet alleen van het Agentschap Natuur en Bos natuurbeleid afkomstig is, maar dat ook andere agentschappen (Toerisme, Erfgoed, Omgeving) structureel bijdragen. Daarnaast wordt 20% van de financiering lokaal geregeld door gemeenten of provincies of door andere inkomsten. Het Vlaamse Parkenbureau wordt een samenwerkingsverband van de vier overheidsinstellingen, die gezamenlijk middelen beschikbaar stellen om het parkenbureau op te richten en middelen beschikbaar stellen voor de ontwikkeling en het beheer van de parken. 
Zo financieren de vier agentschappen de parken voor 80% (goed voor maximaal 6fte per park). Daarnaast zorgen zij voor een investeringsbudget van € 200.000,- per jaar dat dient om de restfinanciering te doen van allerhande investeringen in de parken. Het idee is dat het Vlaams Parken Bureau, de evaluaties, de toekenning van de subsidies en de opvolging van de parken zal doen."

Hoeveel Nationale Parken en hoeveel Landschapsparken hebben jullie op het oog? 
"Binnen de huidige regeertermijn is budget voorzien voor 4 nationale parken en 3 landschapsparken. Niet alleen voor een masterplan, maar ook om de parken te gaan ontwikkelen. Wij houden rekening met een budget van € 600.000 per park. Natuurlijk weten wij niet wat de volgende Vlaamse regering gaat doen. Het kan zijn dat goede kandidaten geen statuut krijgen. Het kan zijn dat de volgende regering via een loketprocedure nog enkele parken het statuut geeft en op die manier het netwerk van parken vervolledigt." 

Ten slotte, wat is uw favoriete natuurgebied? Waar komt u graag?
"Oh, dat zijn er heel wat. Ik denk niet dat ik een favoriet natuurgebied heb. Ik hou enorm van de bergen, Parc des Ecrins bijvoorbeeld in de Alpen, maar ik heb ook enorm genoten van De Biesbosch en de Nieuwkoopse plassen (al is de laatste geen np) in Nederland waar je met elektrische bootjes kan rondvaren, maar ook het Nationaal Park van Utrechtse Heuvelrug om te mountainbiken met vrienden. Lange afstands wandelingen vind ik ook heerlijk. Ieder jaar plan ik een meerdaagse wandeltocht. Dit najaar in Schotland, de West Highland Way dat het Nationaal park Loch Lomond en de Trossachs doorkruist." 

Meer informatie
dries.desloover@vlaanderen.be
https://www.natuurenbos.be/nationaleparkenvlaanderen  
www.natuurenbos.be/vlaamseparken